Menu

Chemotherapie, algemene richtlijnen

Publicatiedatum:
21 januari 2019

Chemo- en immunotherapeutica

Tabel 6.1
Generieke/merknaam Aflevering Specifieke bijwerkingen
ALEMTUZUMAB
(Mabcampath®)		 Ampullen 30 mg = 1 ml Emetogeen; stomatitis; diarree; koorts; urticaria; hypotensie; tachycardie. Cave allergische reactie bij overgevoeligheid muize- eiwitten. Bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie
AMSACRINE
(Amsidine®)		 Ampullen 75 mg = 1.5 ml Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; oranje verkleuring van de urine (1-2 dagen); koorts; extravasatie: ernstige necrose; ritmestoornissen; ONVERENIGBAAR met NaCl 0.9%; infuussysteem voor- en naspoelen met glucose 5%. Bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie
ARSEENTRIOXIDE
(Trisenox®)		 Ampullen 10 mg = 10 ml Emetogeen; hyperglycemie; hypokaliemie; APL-differentiatiesyndroom met koorts, dyspnoe, gewichtstoename, longinfiltraten en pleurale en pericardiale effusie. Als dit syndroom optreedt direct starten met hoge dosis dexamethason (2dd 10 mg).
Verlenging van QTc interval. Voorafgaand en tijdens de behandeling (2x per week) ECG maken
ASPARAGINASE
(Erwinase®)		 Ampullen 10.000 IE Laag emetogeen; overgevoeligheidsreactie binnen 1 uur; leverfunctiestoornissen/pancreatitis/stollingsafwijkingen
ASPARAGINASE
(Paronal®)		 Ampullen 10.000 IE Laag emetogeen; overgevoeligheidsreactie binnen 1 uur; leverfunctiestoornissen/pancreatitis/stollingsafwijkingen
AZACITIDINE
(Vidaza®)		 Ampullen 100 mg Dyspnoe, diarree, braken, obstipatie, petechiae gewrichtspijn, pyrexie, pijn op de borst, reacties op de injectieplaats. Azacitidine wordt subcutaan toegediend. Bij doses hoger dan 100 mg (4 ml), verdelen over 2 injectieplaatsen
AZATHIOPRINE
(Azathioprine®, Imuran®)		 Ampullen 50 mg, Tabletten 25 mg, 50 mg Beenmergsuppressie, immuunsuppressie, cholestatische levertoxiciteit, pancreatitis.
BEVACUZIMAB
(Avastin®)		 Ampullen 100 mg = 4 ml, 400 mg = 16 ml Laag emetogeen; infusie gerelateerde symptomen: koorts, koude rillingen, urticaria, hypotensie, bronchospasmen. stomatitis; hypertensie; proteïnurie; obstipatie; slechte wondgenezing; huid- en slijmvliesbloedingen; darmperforatie; verhoogde tromboseneiging. Bloedingen mn bij kleincellig longca.
BLEOMYCINE
(Bleomycine®)		 Ampullen 15 E-USP Laag emetogeen; stomatitis; koorts; koude rilling; rash; striae; hyperpigmentatie; verdikking huidplooien; verkleuring nagels; acute en chronische interstitiële pneumonitis en longfibrosis; CAVE: Zuurstofgebruik: maximaal 25%. NB: Bleomycine wordt berekend in USP-E. Extravasatie: erytheem, oedeem, pijn
BORTEZOMIB
(Velcade®)		 Ampullen 3,5 mg Emetogeen; diarree; koorts; moeheid; huiduitslag; hoofdpijn; paresthesieën; niet altijd reversibele perifere neuropathie (mn sensorisch);
BUSULFAN
(Busulfan®, Myleran®)		 Capsules 10 en 50 mg
Tabletten 2 mg		 Bij gebruik in conditioneringsprotocol voor reïnfusie, in orale hoge doses: hoog emetogeen; diarree. Anticonvulsiva toevoegen bij busulfan in conditioneringsprotocol.
CARBOPLATINE
(generiek)		 Ampullen 150 mg = 10 ml, 450 mg = 45 ml Analagon van cisplatine. Hoog emetogeen; gehoorsverlies; aminoglycosiden en cefalosporinen alleen gebruiken bij hoge uitzondering; bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie
CARMUSTINE
(BICNU®)		 Ampullen 100 mg, alleen op artsen-verklaring
PVC-vrij infuus/toedien systeem gebruiken		 Hoog emetogeen: misselijkheid en braken (2 uur na toediening, duur 4-6 uur). Beenmergsuppressie, na 3-6 weken, cumulatief. Pijn bij injectieplaats tijdens toedienen; soms “opvliegers” tijdens toedienen. Retinitis, gastrointestinale bloedingen. Longfibrose, gynaecomastie. Extravasatie: erytheem, oedeem, pijn; necrose van de huid
CHLOORAMBUCIL
(Leukeran®)		 Tabletten 2 mg Emetogeen; stomatitis; diarree
CHLOORMETHINE
(Mustargen®)		 Ampullen 10 mg Hoog emetogeen; diarree direct na toediening; koorts; koude rilling; rash tijdens toedienen: geen reden tot staken; tromboflebitis; verkleuring van de venen; vermoeidheid; griepgevoel; CAVE: blaartrekkend middel: draag bij toedienen dubbele handschoenen.
CISPLATINE
(generiek)		 Ampullen 10 mg = 10 ml, 50 mg = 50 ml en 100 mg = 100 ml Zeer hoog emetogeen; oorsuizen; gehoorverlies; hypomagnesiëmie; hypokaliëmie, hypocalciëmie, cave tetanie; nefrotoxisch; aminoglycosiden en cefalosporinen alleen gebruiken bij hoge uitzondering. NSAIDs zijn gecontraïndiceerd; polyneuropathie; bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie.
CLADRIBINE
(Leustatin®)		 Ampullen 10 mg = 10 ml Laag emetogeen; koorts; rash; hoofdpijn
CLOFARABINE
(Evoltra®)		 Ampullen 20 mg = 20 ml Misselijkheid, braken, diarree. koorts;  gegeneraliseerde rash, jeuk;  hoofdpijn, neurologische bijwerkingen: verwardheid, angst, agitatie, irritabiliteit.
CYCLOFOSFAMIDE
(Endoxan®)		 Ampullen 200, 500 en 1000 mg
Dragees 50 mg		 Dosis < 500 mg/m2: laag emetogeen; Dosis > 500 mg/m2: hoog emetogeen; metaalachtige smaak in de mond tijdens en vlak na toediening; haemorrhagische cystitis; tubulaire nierfunctiestoornis; hoofdpijn
CYTARABINE
(Cytarabine®, Depocyte®)		 Ampullen 50 mg = 5 ml (Depocyte® i.t. gebruik), 100 mg = 5 ml, 1000 mg = 10 ml en 2000 mg = 20 ml Bij intraveneuze toediening: dosis < 1000 mg/m2: laag emetogeen; dosis > 1000 mg/m2: hoog emetogeen; stomatitis; diarree; bij hoge dosering conjunctivitis. Temperatuursverhoging ± 4 uur na toediening gedurende uren mogelijk.
DACARBAZINE
(Déticène®)		 Ampullen 200 mg Hoog emetogeen; overgevoeligheidsreacties; metaalachtige smaak in de mond tijdens en vlak na toediening; vaatkrampen en pijn tijdens toediening: infuussnelheid halveren; extravasatie: pijn, weefselschade, necrose; griepgevoel: 7-10 dagen na toediening, duur 1-3 weken; bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie; vormt een neerslag met heparine.
DASATINIB
(Sprycel®)		 Tabletten 50 mg, 70 mg Vochtretentie (oa ascites, pleural exsudaat, longoedeem), diarree, misselijkheid, hoofdpijn, bloedingen, dyspnoe, pijn in skeletspierstelsel, koorts
DAUNORUBICINE
(Cerubidine®)		 Ampullen 20 mg Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; okergeel tot roodverkleuring van de urine, gedurende de eerste 24 uur na toediening; hyperpigmentatie en erytheem van huid in tevoren bestraalde gebieden: extravasatie: flebitis en necrose: cardiomyopathie: vormt neerslag met heparine.
DOXORUBICINE
(Doxorubicine®)		 Ampullen 10 mg = 5ml en 50 mg = 25 ml Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; roodverkleuring van de urine, 1 tot 2 dagen na toediening, ook de hoornvliezen kunnen iets verkleuren: geadviseerd wordt om tijdelijk zachte contactlenzen niet te dragen. Extravasatie: diepe ulceratie en necrose; locaal erytheem en soms flushing gelaat bij toediening: infuussnelheid halveren; reversibele toename van pigmentatie van handpalmen, voetzolen en nagelbed; hyperpigmentatie en erytheem van huid in tevoren bestraalde gebieden; cardiomyopathie; mucositis; vormt een neerslag met heparine. Risico cardiotoxiciteit bij cumulatieve dosis > 450 mg/m2. Dus LVEF- en ECG controle.
DOXORUBICINE LIPOSOMAAL
(Caelyx®)		 Ampullen 20 mg = 10 ml Emetogeen; stomatitis; diarree; vermoeidheid; handpalm-voetzoolsyndroom; roodverkleuring urine en traanvocht, ook de hoornvliezen kunnen verkleuren: geadviseerd wordt om tijdelijk zachte contactlenzen niet te dragen; myelosuppressie. Doxorubicine is ingekapseld in gepegyleerde liposomen; verdeelt zich hoofdzakelijk extracellulair, waardoor hogere plasmaconcentratie dan doxorubicine (vnl. weefseldistributie); doxorubicine blijft ingekapseld zolang liposomen in bloedcirculatie bewegen, komt pas vrij na extravasatie in weefselcompartiment. Let op cumulatieve dosis. Naspoelen met glucose 5%.
EPIRUBICINE
(Farmorubicine®)		 Ampullen 10 mg = 5 ml, 50 mg = 25 ml Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; roodverkleuring van de urine, 1 tot 2 dagen na toediening, ook de hoornvliezen kunnen iets verkleuren: geadviseerd wordt om tijdelijk zachte contactlenzen niet te dragen; extravasatie: flebitis en necrose; cardiomyopathie; vormt neerslag met heparine. Risico cardiotoxiciteit bij cumulatieve dosis > 1000 mg/m2, Dus LVEF- en ECG controle. Bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie.
ETOPOSIDE
(Vepesid®, Etoposide®, Toposin®)		 Ampullen 100 mg = 5ml en 200 mg = 10 ml
Capsules 50 en 100 mg		 Overgevoeligheidsreactie met koorts; intraveneus: laag emetogeen, oraal: matig emetogeen; stomatitis; slaat snel neer, afhankelijk van de concentratie. Mag alleen verdund worden met NaCl 0.9%
FLUDARABINE
(Fludara®)		 Ampullen 50 mg
Tabletten 10 mg		 Licht emetogeen: ernstiger bij orale dan bij iv toediening; koude rilling, koorts. Goede nierfunctie van belang, zonodig dosis aanpassen.
Beenmergsuppresie: m.n. lymfopenie; bestraalde bloedproducten toedienen tijdens en tot half jaar na behandeling met Fludarabine, vanwege risico op transfusie-geassocieerde GVH ziekte na transfusie
GEMCITABINE   Laag emetogeen; koorts 6-12 uur na 1e dosis; griepgevoel; gegeneraliseerde rash 48-72 uur na toediening: grofvlekkig erytheem, mogelijk met jeuk in nek en op extremiteiten. Myelosuppressie; leverfunctiestoornissen; milde proteïnurie en haematurie.
GEMTUZUMAB OZOGAMICIN
(Mylotarg®)		 Ampullen 5 mg = 0.5 ml Laag emetogeen; koorts; koude rillingen tijdens infuus; Cave allergische reactie. Altijd corticosteroid tevoren geven. Infuussysteem beschermen tegen licht dmv aluminiumfolie.
HYDROXYCARBAMIDE
(Hydroxycarbamide,
Hydrea®)		 Capsules 100 mg
Capsules 500 mg		 Laag emetogeen; milde rash; erytheem; jeuk.
IDARUBICINE
(Zavedos®)		 Ampullen 5 en 10 mg Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; roodverkleuring van de urine; ook de hoornvliezen kunnen iets verkleuren: geadviseerd wordt om tijdelijk zachte contactlenzen niet te dragen; koorts en oude rillingen; rash; erytheem van de huid van tevoren bestraalde gebieden; cardiomyopathie; vormt een neerslag met heparine. Extravasatie: flebitis en necrose. Bescherming tegen licht dmv aluminiumfolie.
IFOSFAMIDE
(Holoxan®)		 Ampullen 500, 1000 en 2000 mg Dosis > 1000 mg/m2: hoog emetogeen; haemorrhagische necrotiserende cystitis; tubulaire nierfunctiestoornis.
IMATINIB
(Glivec®)		 Tabletten 100 en 400 mg tyrosine kinase remmer. Laag emetogeen; misselijkheid verminderd door kort tevoren iets te eten; braken; oedeem en spierkrampen. Leverfunctiestoornissen
INTERFERON-α 2a (Roferon-A®) Ampullen 3 miljoen IE Beenmergdepressie, griepachtig beeld, misselijkheid, braken, diarree, depressie, verergering psoriasis, hartritmestoornissen.
INTERFERON-α 2b
(Intron-A®)		 Ampullen 18 miljoen IE =1.2 ml en 30 miljoen IE = 1.2 ml Beenmergdepressie, griepachtig beeld, misselijkheid, braken, diarree, depressie, verergering psioriasis, hartritmestoornissen.
LENALIDOMIDE (Revlimid®) Capsules 5, 10, 15 en 25 mg TERATOGEEN: let op de patienteninformatie. Neutropenie, thrombocytopenie, koorts, diarree; huidafwijkingen; verhoogde tromboseneiging in combinatie met corticosteroïden
LOMUSTINE
(Lomustine®, Cecenu®)		 Capsules 10 mg
Capsules 40 mg		 Hoog emetogeen: misselijkheid en braken 3-6 uur na toediening, gedurende 24-48 uur.
MELFALAN
(Alkeran®)		 Ampullen 50 mg
Tabletten 2 mg		 Hoog emetogeen; stomatitis; diarree; rash; pulmonale fibrose. In conditioneringsschema: ook oesophagitis, gastritis, waardoor retrosternale pijn.
MERCAPTOPURINE
(Mercaptopurine®, Purinethol®)		 Capsules 1, 5, 10 en 20 mg
Tabletten 50 mg		 Beenmergdepressie, cholestase, levercelnecrose, misselijkheid, braken, mondulceraties.
METHOTREXAAT
(Emthexate®)		 Ampullen 5 mg = 2 ml (i.t.), 50 mg = 2 ml, 500 mg = 20 ml en 1000 mg = 40 ml
Tabletten 2.5 en 10 mg		 Bij intraveneuze toediening: dosis >1000 mg/m²: laag emetogeen; stomatitis; glossitis; gingivitis; diarree; huid-vervellingen; dermatitis; conjunctivitis; lever- en nierfunctiestoornissen. Bij intrathecale toediening: hoofdpijn, braken, koorts en soms paraesthesieën.
NB: orale intake met heldere vloeistoffen, niet met melk of melkproducten.
MITOXANTRON
(Mitoxantron®)		 Ampullen 10 mg = 5ml en 20 mg = 10 ml Laag emetogeen; stomatitis; blauw-groene verkleuring van de urine, ook de hoornvliezen kunnen iets verkleuren: geadviseerd wordt om tijdelijk zachte contactlenzen niet te dragen; cardiomyopathie; lever-/nierfunctiestoornissen; vormt een neerslag met heparine. Extravasatie: blauwverkleuring van huid, trekt langzaam weg; necrose: uitzondering
NILOTINIB
(Tasigna®)		 Capsules 200 mg Huidafwijkingen; hemolyse met bilirubinestijging; verlenging QTc-interval.’s Ochtends na ontbijt 2 uur vasten en dan innemen en vervolgens weer 1 uur vasten! Niet combineren met grapefruit of sterfruit (of dranken hiervan).
PEGASPARGASE
(Oncaspar®)		 Ampullen 3750 IE = 5 ml Synoniem: PEG-Asparaginase; Laag emetogeen; overgevoeligheidsreactie binnen 1 uur; leverfunctiestoornissen, stollingsafwijkingen.
PROCARBAZINE
(Natulan®, Procarbazine®)		 Capsules 50 mg
Capsules 10 mg		 Hoog emetogeen; depressie; lethargie; stupor; niet tegelijkertijd tyramine-houdende voedingsmiddelen gebruiken: het verdient aanbeveling een dieetvoorschrift mee te geven.
RITUXIMAB
(Mabthera®)		 Ampullen 100 mg = 10 ml en 500 mg = 50 ml Laag emetogeen; overgevoeligheidsreactie binnen enkele minuten na start infusie; koorts; stridor; bronchospasmen; koude rillingen en/of hypotensie; rigor; zwelling mucosa; exantheem; urticaria; hoofdpijn; tumorpijn en vermoeidheid. Cave tumorlysissyndroom bij hoge tumorload.
TENIPOSIDE
(Vumon®)		 Ampullen 50 mg = 5 ml
PVC-vrij infuus/toedien systeem gebruiken		 Laag emetogeen; stomatitis; overgevoeligheidsreacties: koorts, rash 5 minuten na start; hypotensie.
THALIDOMIDE Tabletten 100 mg Derivaat van glutaminezuur. Naast angiostatische werking, ook: anxiolytisch, hypnotisch, antiemetisch en adjuvante analgetische werking. Frequent: slaperigheid en sufheid; obstipatie; moeheid; TERATOGEEN; Mogelijk: misselijk, huiduitslag; perifere neuropathie (bij langer gebruik); neutropenie; droge mond en huid; veranderde temperatuurgevoeligheid; onregelmatige menses; hoofdpijn; hypotensie; bradycardie; duizeligheid en orthostatische hypotensie.
TIOGUANINE
(Lanvis®, Tioguanine®)		 Tabletten 40 mg
Capsules 10 mg		 Weinig emetogeen.
TRETINOINE
(Vesanoid®)		 Capsules 10 mg TERATOGEEN.
Emetogeen; hoofdpijn, matig tot ernstig, mogelijk ernstiger bij jonge kinderen. Botpijn; afwijkende leverfuncties: verhoging transaminasen, alk.fosfatase en bilirubine: reversibel na staken van middel. Bij langer gebruik: droge schilferige huid. Cave: ATRA-syndroom: koorts, dyspnoe en hypotensie, hyperleucocytose: meestal in de eerste 1-2 weken. ATRA moet dan gestaakt worden!
VINBLASTINE
(Blastivin®)		 Ampullen 10 mg = 10 ml Weinig emetogeen; obstipatie; spierpijn; neurotoxiciteit; extravasatie: flebitis en cellulitis.
VINCRISTINE
(Vincristine®)		 Ampullen 2 mg = 2 ml Weinig emetogeen; obstipatie; polyneuropathie; loopstoornissen; ptosis. extravasatie: flebitis en necrose. LET OP: Vincristine ALLEEN intraveneus!
VINDESINE
(Eldisine®)		 Ampullen 5 mg Laag emetogeen; stomatitis; obstipatie; koorts; koude rilling; extravasatie: cellulitis, flebitis en necrose; spierpijn; paresthesieën van vingers en tenen.

Extravasatie met chemotherapie

 Een extravasatie is het onbedoeld buiten het bloedvat terecht komen van intraveneuze geneesmiddelen en vloeistoffen. DMSO is dimethylsulfoxide.

Algemene maatregelen

  • Stop onmiddellijk infusie en probeer zoveel mogelijk extravasaat te aspireren via de infuusnaald met een lege 3-5 ml spuit.
  • Laat de infuusnaald zitten.
  • Markeer met een stift het gebied waar veranderingen van de huid te zien zijn en/of de patiënt klachten aangeeft.
  • Leg het lichaamsdeel hoog.
  • Overleg met plastisch chirurg.
      • Voor 18.00 uur:
        • **5572
      • Na 18.00 uur:
        • via telefooncentrale
  • Behandel volgens de specifieke richtlijnen uit onderstaande tabel.
  • Informeer de patiënt over de extravasatie en de behandeling.

Noodset extravasatie

Enkele afdelingen hebben een noodset op voorraad (zie HIX – leenlijst, type extravasatie).

Samenstelling noodset:

Generieke naam (merknaam) aantal
Natriumthiosulfaat inje 250 mg/ml ampul 10ml 2
Dimethylsulfoxide (DMSO) 100% 30ml + applic 2
Hyaluronidase inje 150ie (Hyason) 2

Specifieke maatregelen (zie tabel)

Lokaal koelen

Breng onmiddellijk een droog coldpack aan, gedurende minstens 1 uur, en vervolgens enkele malen per dag voor minimaal 15 min per keer.

Droge warmte

Leg gedurende 1 tot 2 dagen 4dd voor 20 min een warm droog kompres/hotpack op de aangedane zone.

Dexrazoxaan (Savene Kit®)

Savene® 1000 mg/m2 i.v. binnen 6 uur na extravasatie (hoe eerder hoe beter) op d1, 1000 mg/m2 op d2, 500 mg/m2 op d3 (zie productinformatie). Koude kompressen dienen tenminste 15 min vóór toediening van dexrazoxaan te zijn verwijderd. De hematoloog schrijft de dexrazoxaan voor via PP/HIX. Deze behandeling NIET combineren met DMSO.

Dexrazoxaan is een risicovolle stof en moet bereid worden in de apotheek. Neem contact op met ziekenhuisapotheker:

  • Tijdens kantooruren:
    • Erasmus MC: 30666
  • Buiten kantooruren:
    • via de telefooncentrale *990

DMSO

Applicatie van DMSO 100% elke 8 uur, penselen en aan de lucht laten opdrogen (zonder verband) gedurende minimaal 7 dagen. Breng na het drogen evt. een niet-afsluitend verband aan. Deze behandeling NIET combineren met dexrazoxaan.

Hyaluronidase

Injecteer hyaluronidase 150 IE=1 ml, afhankelijk van de ernst tot max 1500 IE. Overweeg om 0,4 ml van deze dosis rechtstreeks via de katheter toe te dienen en de rest van de dosis sc langs de rand van de extravasatie, anders sc (of intradermaal) als afzonderlijke injecties van 0,2 ml langs de rand van de extravasatie.

Natriumthiosulfaat 4%

Injecteer gebied met 5 ml 4% natriumthiosulfaatoplossing (1,6 ml natriumthiosulfaat 25% + 8,4 ml water voor injectie).

Specifieke behandeling van extravasaties van cytostatica

Tabel 6.3  Specifieke behandeling van extravasaties van cytostatica
  Te verwachten reactie Geïndiceerde behandeling (zie hierboven onder “Specifieke maatregelen“)
A    
Amsacrine Ernstige weefselreacties (necrose mogelijk) Lokaal koelen, DMSO, overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
Arseentrioxide Irritatie Lokaal koelen
Asparaginase Geen ernstige reacties Lokaal koelen
B    
Bendamustine Beperkte informatie, mogelijk huidafwijkingen, necrose zeldzaam Lokaal koelen, overleg met plastisch chirurg over evt excisie bij necrose
Bleomycine Erytheem, oedeem en pijn Lokaal koelen
Bortezomib Roodheid, zwelling Lokaal koelen
Brentuximab vedotine Geen ernstige reacties Lokaal koelen
Busulfan Mogelijk blaarvormend Lokaal koelen, overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
C    
Carboplatine Geen ernstige reacties Lokaal koelen
Carfilzomib Geen ernstige reacties Lokaal koelen
Carmustine Irritatie en necrose-vorming is mogelijk Lokaal koelen, overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
Cisplatine Geen ernstige reacties, mogelijk irriterend Lokaal koelen, DMSO
Cladribine Geen ernstige reacties (huidreacties) Lokaal koelen
Clofarabine Niet bekend Lokaal koelen
Cyclofosfamide Ulcus vorming, geen ernstige reacties Lokaal koelen
Cytarabine Geen ernstige reacties Lokaal koelen
D    
Dacarbazine Geen ernstige reacties, ulcus vorming en mogelijk irriterend Lokaal koelen, vermijd zonlicht
Dactinomycine Ernstige weefselreacties Lokaal koelen, overleg met plastisch chirurg over evt. excisie, chemo niet binnen één week hervatten
Daunorubicine Ernstige weefselreacties Lokaal koelen, Dexrazoxaan IV (Savene Kit). Overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
Daunorubicine liposomaal Pijn, oedeem, erytheem. Reacties zijn minder ernstig dan bij niet-liposomale vorm Lokaal koelen, overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
Doxorubicine Ernstige weefselreacties Lokaal koelen, Dexrazoxaan IV (Savene Kit). Overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
Doxorubicine liposomaal Ernstige weefselreactie, wel minder ernstig dan bij niet-liposomale vorm Lokaal koelen, overweeg Dexrazoxaan IV (Savene Kit) toe te passen. Overleg met plastisch chirurg over evt. excisie
E – F    
Etoposide Geen ernstige reacties, mogelijk irriterend Geen maatregelen nodig
Fludarabine Reacties zijn niet bekend Lokaal koelen
G – I     
Gemcitabine Pijn, roodheid, erytheem Lokaal koelen
Idarubicine Ernstige weefselreacties Lokaal koelen, Dexrazoxaan IV (Savene Kit), overleg met plastische chirurg over evt. excisie
Ifosfamide Ontsteking, pijn Lokaal koelen
M – N    
Melfalan Geen ernstige reacties, mogelijk irriterend Lokaal koelen
Methotrexaat Geen ernstige reacties Lokaal koelen
Mitoxantron Ernstige weefselreacties, necrose is mogelijk Lokaal koelen, Dexrazoxaan IV (Savene Kit), overleg met plastisch chirurg over evt excisie
Nelarabine Geen ernstige reacties Lokaal koelen
O – P    
Oxaliplatine Ernstige weefselreacties, necrose is mogelijk Droge warmte
Paclitaxel Ernstige weefselreactie, pijn, oedeem, erytheem Hyaluronidase en droge warmte
Pegaspargase Geen ernstige reacties Lokaal koelen
Pixantron Geen ernstige reacties Geen maatregelen nodig
R – S – T    
Thiothepa Branderig gevoel Lokaal koelen
V    
Vinblastine Ernstige weefselreacties Hyaluronidase en droge warmte
Vincristine Ernstige weefselreacties Hyaluronidase en droge warmte
Vindesine Niet bekend Niet bekend
 

Bronvermelding

  • Erasmus MC protocol. Cytostatica, behandeling van extravasatie bij cytostatica.
  • I. Mader, P.R. Fürst-Weger, R.M. Mader, E. Nogler-Semenitz, S. Wassertheurer. Extravasation of cytotoxic agents. Compendium for prevention and management. 2nd edition. Springer-Verlag Wien. 2010
  • Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA). Crashkaart oncolytica 2011.
  • European_Oncology_Nursing_Society. Extravasatierichtlijnen 2007. [Internet] 2007 [20-01-2010]; Available from: http://www.cancernurse.eu/documents/EONSClinicalGuidelinesSection6-nl.pdf
  • Huitema ADR, Beijnen JH, Egas EF, Baars JW. Monografieën cytostatica [Internet] 2008; Available from: http://www.slotervaartziekenhuis.nl/Portals/9/monografieen_2008.Pdf
  • Crashkaart oncolytica versie 6.1; NVZA

Chemotherapie op huid of in oog

Huid: spoelen met veel water en wassen met water en zeep.
Ogen: spoelen met veel NaCl 0.9% of kraanwater.
   
NB:  Bij bleomycine en massaal huidcontact: inactiveren met waterstofperoxide 3%.
Bij huidcontact met chloormethine reinigen met natriumcarbonaat oplossing of natriumthiosulfaat 3% oplossing en spoelen met veel NaCl 0.9%